Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş 24 Şubat 2022 tarihinden beri sürat kesmeden devam ediyor.
Batı’nın silah yardımlarıyla Ukrayna’nın yanında yer alması, sıcak çatışmanın olduğu birtakım bölgelerde Ukrayna’nın Rusya’ya karşı üstünlük sağlamasında tesirli oldu.
NATO ve AB üyelerinden Ukrayna’ya askeri yardımlar
Ukrayna’ya en çok askeri yardım yapan ülkelerin başında NATO ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri yer alırken, ABD’ye müttefik başka ülkeler de Ukrayna’nın gayretine “önemli” katkılar sağladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky‘nin yanı sıra, üst seviye Ukraynalı yetkililerin ülkenin doğu bölgelerini savunmak için silah arayışları sürüyor.
Zelensky ve idaresi, Rusya’nın ülkenin altyapısını gaye alan ve kış öncesi artan ataklarına karşı koymak için hava savunma sistemlerine gereksinim duyduklarını sıkça lisana getiriyor.
“Batılı devletler Ukrayna’ya silah vererek Kiev rejimini pompalıyor”
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’daki kimi amaçlara yönelik hava ataklarını Kiev’in “provokasyonlarına zarurî ve kaçınılmaz bir karşılık” olarak kıymetlendiriyor.
Putin, batılı devletleri “Ukrayna ordusuna eğitim vermek ve silah sağlamak suretiyle Kiev rejimini pompalamakla” suçluyor.
ABD
Savaşın başından bu yana Washington idaresi Ukrayna’nın en sadık askeri müttefiki pozisyonunda.
21 Aralık 2022’deki basın açıklamasında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Biden idaresi altında Ukrayna’ya sağladıkları yardımların 21,9 milyar dolara ulaştığını belirtti.
ABD Dışişleri Bakanlığı dataları, 1,600 Stinger uçaksavar, 8 bin 500’ün üzerinde Javelin tanksavar, 700’den fazla Switchblade (Sustalı) taktik insansız hava aracı sistemi, 142 adet 155 mm’lik obüs, 36 adet 105 mm’lik obüs, 8 tane NASAMS hava savunma sistemi, 20 adet Mu-17 helikopteri ve 45 adet T-72B tankı dahil geniş çaplı askeri ekipman, silah, mühimmat ve savunma sistemleri sağlandığını gösterdi.
Zelensky’nin 21 Aralık’ta ABD’ye yaptığı, savaşın başlangıcından bu yana gerçekleştirdiği birinci yurt dışı ziyaretinin akabinde ABD idaresi Ukrayna’ya Patriot füze savunma sistemleri sağlayacağını duyurmuştu.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, birinci patriot füzeleri savunma sistemlerinin yakın vakitte konuşlandırılacağını bildirdi.
ABD Savunma Bakanlığı ayrıyeten 6 Ocak’ta, Ukrayna’ya yakın gelecekte, Bradley dövüç araçları sağlanacağını duyurdu.
İngiltere
İngiltere hükümetinin 30 Aralık 2022’deki basın açıklamasına nazaran, 2,78 milyar dolar ile ABD’nin akabinde Ukrayna’ya en çok askeri yardım yapan 2’inci ülke pozisyonunda.
Açıklamada, “İngiltere, Ukrayna’yı kentlerine ve altyapısına yapılan Rus akınlarına karşı korumak için yakın vakitte, 1000 karadan havaya füze (hava savunma amaçlı) ve 125 uçak-savar silahın bulunduğu değerli bir hava savunma sistemi paketi sağladı.” denildi.
Ukrayna’ya Stormer zırhlı araçları ve binlerce Anti-Air füze dahil 6 binden fazla Starsteak ve AMRAAM füzesi ve bir kadro Brimstone füzesi gönderildiği kaydedildi.
11 binden fazla Ukrayna askerine eğitim veren İngiltere, gelecek yıl bu sayıyı 20 binin üstüne çıkarmayı hedefliyor.
İngiltere Parlamentosu tarafından kasım ayında yayımlanan raporda, hükümetin Ukrayna’ya ortalarında gece görüş ekipmanları, tıbbi ekipmanlar, kıyafet dahil 200 binden fazla teçhizat ve 3 Westland Sea King arama ve kurtarma helikopteri sağlandığı bildirildi.
İngiltere hükümeti, 2023 yılında da yardımların benzeri halde süreceğini taahhüt ediyor.
Almanya
Savaşın başlarında Ukrayna’ya ağır silah sağlama konusunda daha isteksiz görünen Almanya, daha sonra çizgisini değiştirdi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 5 Ocak’ta ülkesinin Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemi ile “Marder” tipi zırhlı muharebe araçları vereceğini söz etti.
Alman savunma şirketleri 2022’de, Ukrayna’ya 2,1 milyar dolar kıymetinde silah ve ekipman sağladı.
Berlin, 5 MARS II çoklu roket atar, 500 Stinger, 2 bin 700 Strela uçaksavar sisteminin yanı sıra Ukrayna’ya bir adet IRIS-T savunma sistemi gönderildiğini kaydetti.
Bunun yanı sıra, hükümet internet sitesi üzerinden yayınladığı liste ile, 18 kundağı motorlo RCH 155 obüsü, 7 kundağı motorlu GEPARD uçaksavar silahı ve16 kundağı motorlu Zuzana 2 obüsünün yanı sıra 3 IRIS-T hava savunma sisteminin Ukrayna’ya teslimat sürecinin devam ettiğini duyurdu.
Fransa
AA’nın haberine nazaran, Fransa’nın Kiev’e verdiği toplam askeri takviye ve detayları taraflarca açıklanmadı.
Bunun yanında; Kasım 2022’de en değerlisi, 2 Crotales, bir SAMP/T ve 2 LRU çoklu roketatar ünitesi dahil olmak üzere üç hava savunma sistemi bataryasının Ukrayna’ya teslim edilmesinin ve 18 Caesar obüsünün teslimatından sonra birtakım muahedeler duyuruldu.
SAMP/T hava savunma füze sistemleri, Thales Group ile MBDA Fransa ve MBDA İtalya tarafından geliştirildi.
Fransa, Ukrayna’ya ayrıyeten AMX 10-RC hafif muharebe tankları tedarik edeceğini bildirdi.
Fransa tarafından Ukrayna’ya teslim edildiği belirtilen öteki silahlar ortasında Mistral hava savunma sistemlerinin yanı sıra MILAN, FGM-148 Javelin ve Akeron MP tanksavar güdümlü füze sistemleri yer alıyor.
Kanada
Hükümet datalarına nazaran Kanada, savaşın başlamasından bu yana Ukrayna’ya 1 milyar Kanada dolarının (743,5 milyon ABD doları) üzerinde askeri yardım taahhüt etti.
Bunun en büyük kısmı Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen ve Başbakan Justin Trudeau’nun Ukrayna’ya 500 milyon Kanada doları (371,7 milyon dolar) ek askeri yardım açıkladığı son G-20 doruğunda bildirildi.
Kanada Ukrayna’ya askeri yardımını, teçhizat ve silah yoluyla yaparken, hükümet, belirtilmemiş sayıda M777 obüs ve ilgili mühimmatın, en az 100 Carl Gustav M2 geri tepmesiz tüfek, 4 bin 500 kadar M72 roketatar ve 50’den fazla Wescam MX-15D İHA sensörünün katkısını duyurdu.
Nisan 2022’de Savunma Bakanı Anita Anand, Kanada Silahlı Kuvvetlerinin Ukrayna kuvvetlerine M777 obüs kullanımı konusunda eğitim verdiğini doğruladı.
Belçika
Ukrayna Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya nazaran Belçika, Eylül 2022’de Belçika Savunma Bakanı Ludivine Dedonder tarafından açıklanan 12 milyon avroluk yeni yardım paketi öncesinde Ukrayna’ya toplam 45 milyon avro pahasında takviye aktardı.
Belçika Ukrayna’ya savaşın, 200 M72 LAW tanksavar silahı ve 5 bin FN FNC akın tüfeği sağladı.
Belçika Başbakanı Alexander De Croo, 26 Kasım 2022’de Kiev’e yaptığı ziyarette, “Belçika, Ukrayna’ya askeri yardım sağlayan birinci ülkelerden biriydi. Bunu yapmaya devam edeceğiz- yakıt, makineli tüfekler, kundağı motorlu silahlar…” demişti.
Hollanda
Hollanda Savunma Bakanı Kajsa Ollongren geçen ay Hollanda parlamentosuna yazdığı bir mektupta, Hollanda’nın Ukrayna’ya 697 milyon avroluk maddi yardımı kapsayan 987 milyon avroluk askeri yardım sağladığını söyledi.
Bu yardım, 200 Stinger füzesi, 50 FIM-92 Stinger rampası, 50 DM72A1 tanksavar mermisi, 15 milyon avro kıymetinde AMRAAM füzesi ve meçhul ölçüde Harpoon füzesi dahil olmak üzere mühimmat, ekipman ve silahları kapsıyor.
Ollongren; Hollanda, ABD ve Çek Cumhuriyeti’nin de 120 milyon avroluk ağır ekipman pahasındaki daha geniş bir askeri dayanak paketinin kesimi olarak Ukrayna’ya 90 T-72 tankı teslim ettiğini aktardı.
Ticari olarak edinilen mallar için 45 milyon avroluk katkı ve Ukrayna için Memleketler arası Fon kapsamında 100 milyon avroluk bir katkı yapıldığı kaydedilen mektupta, “Hollanda, yakıt, tıbbi tesisler, kış ekipmanı ve insansız hava aracı karıştırıcıları üzere ölümcül olmayan takviyelerin finanse edildiği NATO Ukrayna Kapsamlı Yardım Paketi’ne (UCAP) 25 milyon avro katkıda bulunuyor.” tabirlerine yer verildi.
Yunanistan
Yunanistan, savaşın başında Ukrayna’ya iki C-130 askeri nakliye uçağı sağladı.
Mayıs 2022’nin sonlarında Yunanistan, Almanya ile eski BMP-1 zırhlı savaş araçlarını Ukrayna’ya kendi stokundan gönderme konusunda anlaştı. Buna karşılık Berlin’in, Atina’ya daha yeni Marder 1A3’ler teslim etmesi kararlaştırıldı.
Yunanistan ayrıyeten Girit’ten Ukrayna’ya S-300 hava savunma sistemleri göndermeye hazır olduğunu beyan ederken, Rusya bunu “düşmanca” bir hareket olarak göreceğini belirtti.
Finlandiya
Dışişleri Bakanlığı’na nazaran, Finlandiya’nın 2022’de Ukrayna’ya verdiği takviye yaklaşık 300 milyon avroyu buldu ve bunun yaklaşık 200 milyon avroluk kısmı savunma ile ilgili ve öteki maddi yardımlardan oluştu.
Finlandiya Savunma Bakanlığı Ağustos 2022’de, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için bir eğitim programına katılmak üzere İngiltere’ye 20 servis çalışanı göndereceğini belirtti.
Ukrayna’ya birinci ekipman transferleri ortasında 2 bin kask ve kurşun geçirmez yelek yer alırken, Şubat 2022’den bu yana içeriği resmi olarak açıklanmayan 11 askeri yardım paketi gönderildi.
Estonya
Kasım 2022’de Estonya Savunma Bakanı Kusti Salm, Ukrayna’ya yaklaşık 300 milyon avro askeri yardım gönderdiklerini söyledi.
Estonya, Mayıs 2022’de Ukrayna’ya meçhul sayıda FH70 obüs ve 7 Alvis 4 muhafazalı hareketlilik aracı gönderdi.
Ukrayna savaşının başlangıcında, Kiev’e 9 adet D-30 obüsü de teslim edildi.
İspanya
Savaşının birinci haftalarında İspanya, Kiev’e 1370 Instalaza C-90 tanksavar bombası fırlatıcısının yanı sıra meçhul sayıda hafif makineli tüfek gönderdi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba 2 Kasım 2022’de İspanyol yetkililerle yaptığı görüşmelerden sonra İspanya’dan bir Aspide füze sistemi bataryası ve mühimmatı, 4 Hawk hava savunma sistemi, tanksavar füze sistemleri, havan topları ve mühimmatı içeren bir askeri yardım paketinin Ukrayna’ya sağlanacağını duyurdu.
İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles, 10 Kasım 2022’de Ukraynalı mevkidaşı Oleksii Reznikov’un talebi üzerine Kiev’e 2 Hawk hava savunma sistemi daha gönderileceğini söyleyerek toplam ölçüsü altıya çıkardı.
İsveç
Savaşın akabinde devrin İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde, ülkesinin Ukrayna’ya 5.000 tanksavar silahı, 5 bin miğfer, 5 bin beden kalkanı ve 135 bin kumanyadan oluşan askeri yardım ve ayrıyeten Ukrayna ordusuna 500 milyon İsveç kronu (47.5 milyon dolar) fon göndereceğini söyledi.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’a nazaran o vakitten beri İsveç, Ukrayna’ya en büyüğü Kasım ayında gönderilen toplam 3 milyar İsveç kronu (287 milyon dolar) olmak üzere 8 askeri yardım paketi daha gönderdi.
Askeri yardım paketlerine ait detaylar sonlu kalırken, Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, paketlerin bilhassa kış ayları için olmak üzere hava savunma sistemleri, mühimmat ve araçlar ile ferdî teçhizatı içerdiğini söyledi.
Letonya
Letonya savaş öncesinde Ukrayna’ya Stinger uçaksavar füze sistemi gönderdi.
Letonya Savunma Bakanlığı 2 Mart 2022’de 90 adet insansız hava aracının (İHA) Letonya’lı şirketler tarafından Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine bağışlandığını duyurdu.
Ukrayna Savunma Bakanlığı, 15 Ağustos 2022’de Letonya’dan 2 adet Mi-17 ve 2 adet Mi-2 helikopteri teslim aldığını bildirdi.
Letonya Parlamentosu Sözcüsü Edvards Smiltens, 9 Aralık 2022’de Ukrayna medyasına verdiği röportajda, Letonya’nın Ukrayna’ya ortalarında obüs ve droneların bulunduğu 300 milyon avrodan fazla bedele sahip askeri teçhizat sağladığını söyledi.
Bu ölçünün ülkenin askeri bütçesinin üçte birini oluşturduğunu kaydeden Smiltens, “(Ukrayna’daki savaşın) Bunun bir özgürlük savaşı olduğunu ve özgürlüğün öylece verilmediğini açıkça anlıyoruz. Ukraynalılar bunun bedelini kanlarıyla ödüyorlar ve biz yalnızca parayla ve dayanakla ödüyoruz. Siz bizim için de çaba ediyorsunuz.” sözlerini kullandı.
Litvanya
Litvanya Savunma Bakanlığı’na nazaran, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımlar ortasında Stinger hava savunma sistemleri, tanksavar silahları, atak yeleği, kask, 120 mm’lik havan topları, hafif silahlar, termal görüntüleme ekipmanı, drone, anti- drone ekipmanı, gözetleme radarları, M113 zırhlı işçi taşıyıcıları, kamyonlar ve arazi araçları bulunuyor.
Litvanya Savunma Bakanı Arvydas Anusauskas, 6 Aralık’ta gazetecilere verdiği röportajda, ülkesinin Ukrayna’ya yaptığı askeri yardımın 240 milyon avroyu bulduğunu söyledi.
Anusauskas, Savunma Bakanlığının 2023 bütçesinden, Litvanyalı üreticilerden satın alınacak gerekli kesimlerle birlikte Ukrayna’ya dayanak için yaklaşık 40 milyon avro ayrıldığını belirtti.
Lüksemburg
Lüksemburg Savunma Bakanlığından 2 Kasım 2022’de yapılan açıklamada, ülkenin Ukrayna’ya 75 milyon avro askeri yardımda bulunduğu kaydedildi.
Açıklamada, “Bu, (75 milyon avro) 2022 savunma bütçemizin yüzde 16’sı, Ukrayna’nın kendini savunma hakkını destekliyoruz.” tabirlerine yer verildi.
Lüksemburg’un Ukrayna’ya gönderdiği ekipmanlar ve silahlar ortasında, 20 adet 12,7 mm makineli tüfek içeren 28 HMMWV tipi araçlar yer aldı.
Ayrıca, 102 adet NLAW tipi tanksavar silahı, 600 adet BM 21 çoklu roketatar füzesi, 6 Primoco One, 150 insansız hava aracı, 7 Jeep Wrangler askeri jipi ve 12 bin 500 adet RPG-7 tipi yüksek patlayıcılı tanksavar bombası gönderildi.
Norveç
Norveç hükümeti, 30 Eylül 2022’de, Ukrayna ordusuna tıpkı yıl içinde 3 milyar dolar dayanak sağlayacaklarını açıkladı.
Açıklamada, Norveç’in Ukrayna’ya kask, kurşun geçirmez yelek, M72 hafif tanksavar silahları, M109 tipi kundağı motorlu top ve mühimmat, Mistral hava savunması, Hellfire füzeleri, IVECO zırhlı araçları ve gece optikleri ile M270 uzun menzilli roket topçusu (MLRS) verilmesine karar verdiği belirtildi.
Norveç hükümetinin internet sitesinde yer alan başka bir açıklamada ise, Norveç’in, 2023’te Ukrayna’ya 100 milyon dolar tahsis edeceği, bunun yaklaşık 70 milyon dolarının 2022 yılında yapılan ek askeri yardımların karşılanmasında kullanılcağı tabir edildi.
Aynı açıklamada, Norveç’in Ukrayna’ya sağladığı kıymetli askeri teçhizatlar ortasında 2 bin adet M72 hafif tanksavar silahı, 100 adet Mistral hava savunma füzesi, 22 adet kundağı motorlu M109 obüsü, 14 adet Iveco LAV III zırhlı aracı ve 160’a yakın Hellfire füzesi yer aldı.
Danimarka
Ukrayna’ya direkt askeri yardım eden ülkeler ortasında yer alan Danimarka ise, 2 bin 700 omuzdan ateşlenen tank savar silahı, 2 bin kurşun geçirmez yelek ve 700 adet paklık kiti sağladı.
Ayrıca 11 Ağustos 2022’de Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Ukrayna’da savaşan askerler için silah sağlamak ve eğitim vermek için yaklaşık 117 milyon dolar kıymetinde bir yardım paketi sağlayacaklarını açıkladı.
Frederiksen, bu paketten 14,3 milyon doların Ukraynalı askerlerin temel askeri eğitimini desteklemek için kullanılacağını söyledi.
Hükümet ayrıyeten, Ukrayna askerlerinin İngiltere’deki eğitimine katılmak için eğitmen göndereceğini açıkladı.
İtalya
Ukrayna-Rusya savaşının başlamasının çabucak akabinde İtalya’nın eski Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, İtalya’nın Ukrayna’ya 110 milyon avro askeri yardım yapacağını kaydetti.
İtalya Dışişleri Bakanlığı’na nazaran, o tarihten bu yana İtalya, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin gereksinimi doğrultusunda ölümcül silahlar dahil Ukrayna’nın savunmasına beş kıymetli askeri dayanak paketi onayladı.
İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto Kasım 2022’deki açıklamasında, İtalya’nın Ukrayna’ya 6’ıncı askeri yardım paketini onaylamak için Başbakan Giorgia Meloni’nin yeni hükümeti altında görüşmelerin sürdüğünü söyledi.
İtalya 1 Aralık’ta, Ukrayna’ya askeri teçhizat, gereç ve araçların gönderilmesine ait 31 Aralık 2023’e kadar uzatan kararnameyi onayladı.
Diğerlerinin yanı sıra, Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, İzlanda, İrlanda, Karadağ, Kuzey Makedonya, Polonya, Portekiz. Slovakya, Slovenya da Ukrayna savunmasına takviye veren ülkeler ortasında bulunuyor.
